Δημήτρης Ζιαζιάς: Γράμμα ενός γιατρού σε κατ’ οίκον περιορισμό λόγω κορωνοϊού, στην Πάτρα
"Το νοσοκομείο του Ρίου (ΠΓΝΠ), νοσοκομείο αναφοράς για τον κορωνοϊό και απ’ τα μεγαλύτερα της χώρας, κυριολεκτικά παρέλυσε"
"Προς τους κύριους Μητσοτάκη, Κικίλια, Τσίπρα, Ξανθό, Πολάκη
Η πρόσφατη έξαρση της επιδημίας του κορονοϊού στην περιοχή μας, στη Δυτική Ελλάδα, μετά το ένατο καταγεγραμμένο κρούσμα και τη σχετική αναστάτωση που προκλήθηκε, φέρνει στην επιφάνεια τις ανεπάρκειες του δημόσιου συστήματος υγείας και υπογραμμίζει και την άμεση και επιτακτική ανάγκη λήψης έκτακτων μέτρων ενίσχυσής του.
Το νοσοκομείο του Ρίου (ΠΓΝΠ), νοσοκομείο αναφοράς για τον κορονοϊό και απ’ τα μεγαλύτερα της χώρας, κυριολεκτικά παρέλυσε από την Τρίτη 3/3/2020 μετά την έκθεση πολλών εργαζομένων στον 66χρονο ασθενή από την Αμαλιάδα. Το 1/5 των γιατρών της Παθολογικής κλινικής τέθηκε σε καραντίνα. Η επακόλουθη αθρόα προσέλευση ασθενών προς εξέταση και πιθανή νοσηλεία προκάλεσε κυριολεκτικά έμφραγμα στη λειτουργία του νοσοκομείου, με τους εναπομείναντες γιατρούς να επιβαρύνονται ακόμα περισσότερο.
Η κατάσταση όσον αφορά τη στελέχωση είναι ενδεικτική. 55 κενές οργανικές θέσεις μόνιμων γιατρών, 110 ειδικευόμενων και 175 νοσηλευτών. Η πρόσφατη έκτακτη προκήρυξη του ΕΟΔΥ για τριμηνίτες συμβασιούχους (των 600 ευρώ), περιλαμβάνει 6 θέσεις νοσηλευτών και 3 γιατρών (παθολόγος ή λοιμωξιολόγος ή πνευμονολόγος).
Σταγόνα στον ωκεανό.
Προηγήθηκε η πολυαναμενόμενη προκήρυξη 950 σχεδόν μόνιμων γιατρών πανελλαδικά της 07/02/20 (βρίσκεται σε εξέλιξη και δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί σε λιγότερο από ενάμιση χρόνο). Για το δικό μας νοσοκομείο αναφοράς για τον κορωνοϊό προβλέπει τρεις θέσεις λιγότερες (!) από την αρχική προκήρυξη του καλοκαιριού (2 θέσεις λιγότερες ΜΕΘ και 1 θέση λιγότερη Αναισθησιολόγου, πρόκειται για ειδικότητες πρώτης γραμμής).
Οι λειτουργικές – πραγματικές ανάγκες είναι πολύ μεγαλύτερες απ’ αυτές που αποτυπώνονται στο ξεπερασμένο οργανόγραμμα του νοσοκομείου, μιας και τα τελευταία χρόνια της κρίσης έχει αυξηθεί κατακόρυφα (τουλάχιστον 35%) η προσέλευση και νοσηλεία ασθενών καθώς και ο κύκλος κλινικών δραστηριοτήτων με ανάπτυξη νέων τμημάτων.
Η ανεπάρκεια ιατρονοσηλευτικού προσωπικού δεν αναπληρώνεται σε καμία περίπτωση ούτε με τους «παρατασιακούς» ειδικευόμενους ούτε με τους επικουρικούς συμβασιούχους και τα προγράμματα του ΟΑΕΔ που ανακυκλώνουν την ανεργία κάθε λίγους μήνες.
Η υποστελέχωση αντικειμενικά οδηγεί σε υπερεργασία και υπερεφημέρευση με άμεσο αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ποιότητας περίθαλψης των ασθενών. Γιατροί και νοσηλευτές εξουθενωμένοι, χιλιάδες χρωστούμενα ρεπό και κανονική άδεια ετών, αλλεπάλληλες βάρδιες χωρίς ανάσα. Εφημερίες κλινικών με μόλις 2 νοσηλευτές για 32 ασθενείς, νυχτερινές βάρδιες με μόνο 1 νοσηλευτή ανά κλινική. Εφημερίες ειδικευόμενων έως και 15 το μήνα. Ειδικευόμενοι παθολογίας που λόγω ελλείψεων αποσπώνται ή εφημερεύουν στην Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού Οστών, στην Αιματολογική, στη Νεφρολογική, ή στη Γαστρεντερολογική.
Η εικόνα που επικρατεί μετά από κάθε γενική εφημερία θυμίζει πεδίο μάχης, με τους ασθενείς να νοσηλεύονται σε ράντζα πέραν του διαδρόμου των επειγόντων και της Βραχείας Νοσηλείας, ακόμα και σε εξεταστικά box. Οι εισαγωγές ασθενών στην παθολογική, ειδικά τις Δευτέρες και μετά από δύο συνεχόμενες γενικές εφημερίες, ξεπερνούν πολλές φορές τις 60-70, κατακλύζουν ως φιλοξενίες όλες σχεδόν τις κλινικές και τους ορόφους του νοσοκομείου, λόγω έλλειψης χώρων και θαλάμων.
Το νοσοκομείο λειτουργεί καθημερινά σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αυτός είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση.
Αυτόνομο τμήμα επειγόντων περιστατικών (ΤΕΠ) δεν υφίσταται καθώς εκκρεμούν από τον Απρίλιο του 2018 οι προσλήψεις 9 μόνιμων γιατρών. Έως τώρα έχει αναλάβει καθήκοντα μόνο η Διευθύντρια του τμήματος, ενώ ήδη εργάζονται δύο συνάδελφοι με οργανική θέση και μια επικουρική παθολόγος. Το ΤΕΠ με βάση τα επίσημα στοιχεία του 2019 δέχθηκε συνολικά 91.522 ασθενείς, 7.626 ανά μήνα, 500 περίπου ανά γενική εφημερία. Τους τελευταίους μήνες γίνεται προσπάθεια επαναλειτουργίας οργανωμένου τμήματος διαλογής και ταχείας διακίνησης, καθώς οι γενικοί γιατροί που είχαν αποσπαστεί από Κέντρα Υγείας της περιοχής για το ιατρείο αυτό, επέστρεψαν στις θέσεις τους.
Το νοσοκομείο εφημερεύει τέσσερις φορές την εβδομάδα και τις υπόλοιπες τρεις το νοσοκομείο του Αγίου Ανδρέα, που βρίσκεται σε πολύ δυσμενέστερη θέση όσον αφορά τη στελέχωση και τον εξοπλισμό. Η υπολειτουργία των νοσοκομείων της ευρύτερης περιφέρειας, η έλλειψη εξειδικευμένων τμημάτων και κλινικών (αξονικός, μαγνητικός, ψυχιατρική, λοιμωξιολογική μονάδα, νευροχειρουργική, θωρακοχειρουργική, αγγειοχειρουργική, επεμβατική ακτινολογία και καρδιολογία κτλ), επιβαρύνει περαιτέρω τη λειτουργία των δύο νοσοκομείων της Πάτρας.
Μόνο στο Ρίο διακομίζονται με το ΕΚΑΒ 300 περίπου ασθενείς μηνιαίως από τα Νοσοκομεία Αιγίου, Καλαβρύτων, Αμαλιάδας, Πύργου, Αγρινίου, Μεσολογγίου, Ζακύνθου και Κεφαλλονιάς. Μάλιστα σε περιόδους αναστολής λειτουργίας κλινικών της περιφέρειας λόγω αδειών του προσωπικού, γίνονται διακομιδές ακόμα και από νοσοκομεία της Καλαμάτας, Κυπαρισσίας και Άμφισσας. Το Ρίο επωμίζεται πρόσθετα και τη νοσηλεία των ασθενών που βρίσκονται υπό προσωρινή κράτηση ή εκτίουν την ποινή τους στις φυλακές του Αγίου Στεφάνου, καθώς είναι το μοναδικό που διαθέτει ειδικά διαμορφωμένο θάλαμο.
Η Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), χωρητικότητας συνολικά 10 κλινών είναι διαρκώς κορεσμένη, όπως και η ΜΑΦ Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας (3 κλίνες που χρησιμοποιούνται ως κλίνες ΜΕΘ), με αποτέλεσμα να υπάρχουν ασθενείς διασωληνωμένοι, υπό μηχανικό αερισμό, που νοσηλεύονται σε κοινούς θαλάμους νοσηλείας, στην αίθουσα Αναζωογόνησης των Επειγόντων και στην αίθουσα Ανάνηψης των χειρουργείων. Σε αρκετές εφημερίες λόγω έλλειψης αναπνευστήρων έχει χρειαστεί να γίνει ακόμα και χειροκίνητος αερισμός ασθενών με συσκευή ambu για αρκετή ώρα. Από τον Μάιο του 2018 λόγω κινητοποίησης των εργαζομένων, υπήρξε δέσμευση της τότε πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας για εκταμίευση 300.000 ευρώ ώστε να ανοίξουν οι 6 πρόσθετες κλίνες της ΜΕΘ που παραμένουν κλειστές.
Ακόμα περιμένουμε.
Ακόμα περιμένουμε και την έναρξη λειτουργίας της «εμβληματικής» Καρδιοχειρουργικής κλινικής, η οποία, όπως είχε δεσμευτεί δημόσια ο κ. Κικίλιας θα γινόταν το αργότερο έως το Πάσχα. Προφανώς δεν υπάρχει κανένας σοβαρός σχεδιασμός για την πρόσληψη του αναγκαίου πρόσθετου εξειδικευμένου προσωπικού, ούτε εξασφάλιση των απαραίτητων κρατικών κονδυλίων. Οι ασθενείς που χρήζουν επείγουσας, εντός δηλαδή λεπτών επέμβασης, συνεχίζουν να διακομίζονται στο κοντινότερο εφημερεύον νοσοκομείο των Ιωαννίνων ή της Αθήνας, χάνοντας πολύτιμο χρόνο.
Η κρατική χρηματοδότηση προς το νοσοκομείο διαρκώς μειώνεται τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα αρκετές φορές ο προϋπολογισμός του έτους να εξαντλείται ήδη από το Νοέμβριο ή τον Οκτώβριο. Έτσι, γιγαντώνεται συνειδητά το απαράδεκτο καθεστώς των απογευματινών ιατρείων που ξεκινούν από τις 1μμ, για να «αυξηθούν τα ίδια έσοδα» του νοσοκομείου, κατευθείαν από την τσέπη των ασθενών.
Τα παραπάνω περιγράφουν μόνο κάποιες από τις πραγματικές πλευρές του νοσοκομείου που αποκαλείται «ναυαρχίδα» της υγείας από πανεπιστημιακούς και παράγοντες της περιοχής.
Αυτό το νοσοκομείο έχει μπει στην πρώτη γραμμή της μάχης για την αντιμετώπιση της επιδημίας στην περιοχή μας.
Από την Τετάρτη 4/3 λειτουργεί σε συνθήκες πολέμου. Με τον ειδικά διαμορφωμένο θάλαμο αρνητικής πίεσης να έχει ήδη κορεστεί (μέγιστη χωρητικότητα πέντε ασθενείς), με διαδοχικές κλινικές (αρχικά η Οφθαλμολογική, μετέπειτα η ΩΡΛ) να επιτάσσονται για τη νοσηλεία ασθενών που νοσούν από κορονοϊό.
Με το ακτινολογικό των επειγόντων, που θα μπορούσε να εξυπηρετεί μόνο αυτούς τους ασθενείς, εκτός λειτουργίας. Με ελάχιστα διαθέσιμους φορητούς αναπνευστήρες και monitor για διασωλήνωση.
Χωρίς δυνατότητα εξέτασης δειγμάτων για κορονοϊό στο εργαστήριο και ανάγκη καθημερινής μεταφοράς δειγμάτων στην Αθήνα με μεταφορική. Με ακύρωση των γενικών εφημεριών του και μεταφορά τους στο πολύπαθο νοσοκομείο του Άγιο Ανδρέα. Με σχέδια για μεταφορά προσωπικού από Κέντρα Υγείας και ΤΟΜΥ, για άνοιγμα του Νοσοκομείου Θώρακος που έχει κλείσει εδώ και χρόνια.
Το προσωπικό που με αυταπάρνηση και φιλότιμο προσπαθεί να ανταπεξέλθει σ’αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση, είναι εξουθενωμένο, με αναστολή των αδειών, σε διαρκή εφημερία και εγρήγορση και προσπαθεί απεγνωσμένα να καλύψει τα κενά που άφησαν οι κατ’ οίκον περιορισμένοι συνάδελφοί τους.
Κύριε Μητσοτάκη και Τσίπρα, βλέπετε που έχει οδηγήσει η πολιτική των περικοπών και της λιτότητας; Η εμμονική σας προσήλωση στην εφαρμογή των μνημονιακών δεσμεύσεων και των πρωτογενών πλεονασμάτων; Η λογική ότι τα Μνημόνια και οι απαιτήσεις των δανειστών είναι πάνω από τις ανάγκες της κοινωνίας και της Δημόσιας Υγείας;
Κύριε Ξανθέ και Πολάκη, θα συνεχίσετε να κοκορομαχείτε για το ποιος χρεώνεται τους λιγότερους νεκρούς από τη γρίπη; Βλέπετε τι συνεπάγονται στην πράξη οι μειώσεις της κρατικής χρηματοδότησης για την Υγεία που συνεχίστηκαν επί ημερών σας;
Κύριε Κικίλια, αυτό εννοούσατε όταν λέγατε ότι η χώρα είναι θωρακισμένη;
Θα προσλάβετε μόνιμο προσωπικό τώρα που το έχουμε ανάγκη και οι Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου που ψηφίσατε σας επιτρέπουν να άρετε τους Μνημονιακούς περιορισμούς;
Θα αυξήσετε άμεσα την κρατική χρηματοδότηση για τα νοσοκομεία ή εξακολουθείτε να πιστεύετε ότι οι ειδικοί φρουροί και οι ιερείς είναι πιο χρήσιμοι και αναγκαίοι από τους γιατρούς και τους νοσηλευτές για την αντιμετώπιση της επιδημίας;
Αν δεν σκοπεύετε να κάνετε τίποτα απ’ τα παραπάνω, σας παρακαλούμε τουλάχιστον να έρθετε οι ίδιοι να βάλετε ένα χεράκι και να αφήσετε κατά μέρους τα παρηγορητικά χτυπήματα στην πλάτη μας.
Χορτάσαμε από παχιά λόγια.
Και ξέρετε τι είναι χειρότερο από όλα όσα σας περιγράφω;
Ότι η κατάσταση είναι αντίστοιχη σε όλα τα νοσοκομεία.
Με τα νοσοκομεία σε ασφυξία, τις δομές κορεσμένες, το προσωπικό εξουθενωμένο και το σύστημα στο χείλος της κατάρρευσης, ισχυρίζεστε ακόμα ότι η χώρα είναι θωρακισμένη μπροστά στην επιδημία;"
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ
Το παρακάτω κείμενο είναι μετάφραση άρθρου των Financial Times (της εφημερίδας του
παγκόσμιου χρηματιστικού κεφαλαίου δηλαδή) για τα προβλήματα του ασφαλιστικού
συστήματος της Χιλής, τα οποία έχουν προκαλέσει την αγωνιστική αντίδραση της
εργατικής τάξης της Χιλής. Δημοσιεύθηκε στην Ευρωπαϊκή Έκδοση των Financial Times το Σάββατο, 30 Νοεμβρίου 2019. Παραθέτουμε τη μετάφρασή του
γιατί μπορεί να πείσει περισσότερο από οποιαδήποτε ανάλυση συνδικαλιστικού ή
πολιτικού φορέα της Ελλάδας για την αναγκαιότητα της αγωνιστικής διεκδίκησης
για να παραμείνει δημόσια η κοινωνική ασφάλιση, και φυσικά πολύ πιο βελτιωμένη
προς όφελος των ασφαλισμένων, και για να αποκρουστούν τα σχέδια της κυβέρνησης
για ιδιωτικοποίησή της.
***
Τα
αποτυχημένα συνταξιοδοτικά σχέδια της Χιλής τροφοδοτούν την οργή των διαδηλωτών
Αυξάνουν οι εκκλήσεις
για γενική αναθεώρηση του συστήματος που κάποτε το παίνευαν ως κινητήρα της
ευμάρειας
Μπένεδικτ Μαντέρ [Benidict Mander]– Σαντιάγο
Δέκα χρόνια μετά της συνταξιοδότησή της, η Πατρίσια Ασάγκρα [Patricia Azagra] θεωρεί τον εαυτό της
έναν από τους τυχερούς της Χιλής. Αντίθετα με πολλούς, διατήρησε μια σταθερή δουλειά
σχεδόν για το σύνολο του εργάσιμου βίου της και πλήρωνε σταθερά τις εισφορές
της στο ασφαλιστικό ταμείο της για πάνω από 30 χρόνια.
Ακόμα και έτσι, η μηνιαία σύνταξή της των περίπου 600
δολαρίων είναι μετά βίας το ένα τρίτο του τελικού της μισθού, και περίπου το
μισό από αυτό που της υποσχέθηκαν όταν ξεκίνησε να πληρώνει στο πρωτοποριακό ασφαλιστικό
σύστημα Χιλής στη δεκαετία του ’80. Χωρίς τη βοήθεια των παιδιών της θα ήταν
«αδύνατο», είπε, να τα βγάλει πέρα.
«Δόξα το Θεώ έχω την υγεία μου», δήλωσε η
εβδομηνταπεντάχρονη πρώην κοινωνική λειτουργός του Δήμου, η οποία φοβάται να
βρεθεί στην ανάγκη του πανάκριβου ιδιωτικοποιημένου συστήματος υγείας της
Χιλής. «Φυσικά, δεν μπορώ να πληρώσω διακοπές ή οτιδήποτε άλλο εκτός από τα
βασικά έξοδα. Αν το παραμικρό μου συμβεί – μπαμ – θα ξεπέσω στη φτώχεια».
Η κατάστασή της, παρόλο που είναι επισφαλής, είναι
τουλάχιστον καλύτερη από αυτή του 44% των Χιλιανών συνταξιούχων που λαμβάνουν
λιγότερα από τον ελάχιστο μισθό των περίπου 400 δολαρίων. [1]
Καθώς Χιλιανοί όλων των ηλικιών βγαίνουν στους δρόμους
διαμαρτυρόμενοι για την μόνιμη φτώχεια και τις κοινωνικές αδικίες, η ειρωνεία
για πολλούς είναι ότι το σύστημα που θέλουν να αναθεωρήσει ο Πρόεδρος Σεμπαστιάν
Πινιέρα [Sebastian Pinera]
κάποτε χαιρετίστηκε ως ο κινητήρας για την οικονομική ευμάρεια, η
«Μερσέντες» της πρόβλεψης για τη
συνταξιοδότηση.
Η Χιλή ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που ιδιωτικοποίησε το ασφαλιστικό
της σύστημα. Εγκαθιδρυμένο σχεδόν 40 χρόνια πριν, κατά τη διάρκεια της
στρατιωτικής δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοσέτ [Augusto Pinochet], το μοντέλο
καθορισμένης εισφοράς επαινέθηκε ευρέως από ιδρύματα όπως η Παγκόσμια Τράπεζα
και θεωρήθηκε ζωτικό μέρος του Χιλιανού οικονομικού success story.
Βασισμένο μόνο σε μια υποχρεωτική εισφορά 10% των
εργαζομένων, αντιγράφηκε από περισσότερες από 30 χώρες σε όλη την Λατινική
Αμερική, τη νοτιο-ανατολική Ασία και την ανατολική Ευρώπη. Φουσκωμένο από τακτικές πληρωμές, το Χιλιανό
ασφαλιστικό σύστημα αναπτύχθηκε και η εμβρυώδης αγορά κεφαλαίου τής χώρας πήρε
ζωή: τα ασφαλιστικά ταμεία ξεπέρασαν τα 200 δισ. δολ., ή το 80% του ΑΕΠ. Αυτό
έπαιξε κρίσιμο ρόλο στη μετατροπή της Χιλής στην πλουσιότερη χώρα της περιοχής,
βγάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους έξω από τη φτώχεια. [2]
Αλλά το σύστημα είναι σχεδιασμένο να ωφελεί αυτούς που
παραμένουν σε κανονική απασχόληση για το μεγαλύτερο μέρος του εργασιακού τους
βίου και επομένως είναι σε θέση να πληρώνουν τακτικές εισφορές. Ο μεγάλος
άτυπος τομέας της οικονομίας της Χιλής
–περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού δεν έχει τακτική απασχόληση– σημαίνει ότι πολλοί
άνθρωποι πληρώνουν λίγα ή τίποτα κατά τη διάρκεια του βίου τους.[3]
«Είναι ένα σύστημα που δεν λειτουργεί για την πραγματικότητα της Λατινικής
Αμερικής», δήλωσε ο Άντρας Ούτχοφ [Andras Uthoff], ένας ειδικός της ασφάλισης στο Σαντιάγο. Το
ιδιωτικοποιημένο σύστημα «λειτουργεί εντάξει
για το ένα πέμπτο περίπου του πληθυσμού, αλλά όχι για την τεράστια πλειοψηφία»,
πρόσθεσε.
«Η Χιλή ποτέ δεν εγκατέλειψε το [νεοφιλελεύθερο] μοντέλο που
εγκαθίδρυσε ο Πινοσέτ και τώρα πληρώνει το τίμημα», δήλωσε ο Αντρές Σολιμάνο [Andres Solimano], οικονομολόγος και
πρώην υπεύθυνος του ΔΝΤ για τη Χιλή στο Σαντιάγο. «Αυτό το μοντέλο έχει φάει τα
ψωμιά του στην τωρινή του μορφή, και έχει ανάγκη σοβαρής αναβάθμισης. Δεν
υπάρχει δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας στη Χιλή».
Οι αναλυτές ισχυρίζονται ότι ένα ποσοστό αποταμίευσης 10%
–σχεδόν το μισό του επιπέδου εισφορών στις αναπτυγμένες χώρες – είναι πολύ
χαμηλό για να παρέχει στους συνταξιούχους ένα αξιοπρεπές εισόδημα. Η ηλικία
συνταξιοδότησης, στα 65 για τους άνδρες και στα 60 για τις γυναίκες, παραμένει
επίσης πολύ χαμηλή, δεδομένου ότι το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε κατά μια δεκαετία
από τις αρχές του ’80.[4]
Πολλές από τις διαμάχες, και την οργή στους δρόμους,
εστιάζεται στα ιδιωτικά ασφαλιστικά ταμεία, τα οποία, διατείνονται οι επικριτές
τους, έχουν υπέρογκα κέρδη ενώ πληρώνουν μερικές φορές συντάξεις-κοροϊδία. Ένα
πανταχού παρόν σύνθημα στα πανό των διαδηλωτών και στους τοίχους του Σαντιάγο
είναι «Όχι άλλοι AFPs»,
που αναφέρεται στους διοικητές των ιδιωτικών ασφαλιστικών ταμείων της Χιλής.[5]
Ο Φερνάντο Λαραίν [Fernando Larrain], γενικός διευθυντής της Ένωσης
των διοικητών ασφαλιστικών ταμείων, ισχυρίστηκε ότι ακόμα και αν όλα τα κέρδη
τους δίνονταν σε συνταξιούχους, αυτό θα ισοδυναμούσε με λιγότερο από 13 δολ.
ανά άτομο. «Καλά όλα αυτά, αλλά δεν λύνουν τίποτα», δήλωσε, υποστηρίζοντας ότι
εντέλει αυτό που χρειάζεται είναι καλύτερες συντάξεις, οι οποίες θα χρειαστεί
να χρηματοδοτηθούν, τουλάχιστον εν μέρει, από την κυβέρνηση. «Υπάρχει λύση,
αλλά είναι ακριβή. Από πού θα βρεθούν τα χρήματα;»
Προηγούμενες κυβερνήσεις προσπάθησαν να μεταρρυθμίσουν το
σύστημα, ώστε να επιτρέπεται κρατική στήριξη για όσους ανήκουν στα χαμηλότερα
εισοδήματα. Από το 2008, το κράτος πληρώνει μια βασική σύνταξη στους
φτωχότερους εργάτες, που ίσα-ίσα φτάνει τα 150 δολ. το μήνα. Αυτό κοστίζει στο
κράτος γύρω το 0,8% του ΑΕΠ, και αντιπαραβάλλεται με το 6% κατά μέσο όρο στις
χώρες του ΟΟΣΑ.
Περαιτέρω αλλαγές βρίσκονταν υπό συζήτηση παρόλο που οι
διαδηλωτές παρέμειναν στους δρόμους αυτό το μήνα. 50% αύξηση στη βασική εθνική
σύνταξη συμφωνήθηκε στη Γερουσία, η οποία θα κοστίσει στο κράτος 1,3 δισ. δολ.
κάθε χρόνο, και έχουν κατατεθεί προτάσεις για επιπλέον εισφορές 5% από τους
εργοδότες σε ένα νέο κρατικό ίδρυμα.
«Είναι το κόστος του να κάνεις μπίζνες», δήλωσε ο Τζόναθαν
Κάλουντ [Jonathan Callund],
σύμβουλος ασφαλιστικής πολιτικής με έδρα το Σαντιάγο, επισημαίνοντας ότι παρόλο
που οι εργοδότες δεν έχουν πληρώσει άμεσες εισφορές μέχρι τώρα στο ασφαλιστικό,
οι μεταρρυθμίσεις του Πινοσέτ τους ανάγκασαν σε αποζημιώσεις μέσω τις πληρωμής
υψηλότερων μεροκάματων. «Όταν καταλήγει έτσι, όπως παντού στον κόσμο, όλες οι
εισφορές της κοινωνικής ασφάλισης πληρώνονται
από τον εργοδότη. Αυτό είναι ξεκάθαρο».
Ο Ροντρίγο Βαλδές [Rodrigo Valdes], πρώην Υπουργός Οικονομικών,
φοβάται ότι μια λαϊκιστική λύση στο ασφαλιστικό πρόβλημα της Χιλής θα μπορούσε
να θέσει σε κίνδυνο τη δημοσιονομική πειθαρχία. «Το σχοινί έχει ήδη τεντωθεί
και δεν ξέρω πότε θα σπάσει. Εξαρτάται από το πόσο ανεύθυνη θέλει να είναι η
κυβέρνηση».[6]
Μετάφραση: Βάιος Παπαθεοχάρης
***
Σημειώσεις του μεταφραστή
[1] Έχει σημασία να
επισημάνουμε, ανάμεσα στα άλλα, από την περιγραφή της εργαζομένης Πατρίσια
Ασσάγκρα, τα εξής που αφορούν όλους τους εργαζόμενους στην Ελλάδα:
α. Η Πατρίσια Ασσάγκρα είναι υπάλληλος του Δήμου με
πανεπιστημιακή μόρφωση και σταθερή απασχόληση για πολλά χρόνια. Όμως, η σύνταξη
δεν φτάνει για να ζήσει, παρά μόνο καταναλώνοντας τα αναγκαία και έχοντας τη
βοήθεια των παιδιών της. Χρήζει επισήμανσης ότι όταν εγκαθιδρύθηκε το σύστημα
ιδιωτικής ασφάλισης, οι εργαζόμενοι άκουσαν τα ίδια πράγματα που ακούμε εμείς
τώρα περί αυξήσεων στις συντάξεις που θα
προκύψουν από το ιδιωτικοποιημένο σύστημα ασφάλισης.
Καλό είναι τα έχουμε αυτά υπ’ όψιν. Στην Ελλάδα, όπως και σε
όλο τον κόσμο, η σταθερή δουλειά έχει σχεδόν εξαφανιστεί. Ακόμα και αυτή που
έχουν τέτοια δουλειά, όπως οι μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι, δεν πρέπει να
επιτρέψουν στον εαυτό τους να τους κοροϊδέψουν ότι ένα ιδιωτικό σύστημα θα
προσφέρει καλύτερες συντάξεις.
β. Η ιδιωτική ασφάλιση οδηγεί και σε ιδιωτική υγεία, η οποία
αυξάνει πολλαπλώς το κόστος της ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης.
[2]Το οικονομικό πρόγραμμα του Πινοσέτ είναι αυτό που
ζηλεύουν οι νεοφιλελεύθεροι όλου του κόσμου. Συντάχθηκε από μια ομάδα Χιλιανών
οικονομολόγων που σπούδασαν υπό τον ηγέτη των νεοφιλελεύθερων οικονομολόγων
Μίλτον Φρήντμαν στο Σικάγο και γι’ αυτό ονομάστηκαν The Chicago Boys (=Τα παιδιά του Σικάγου). Στο πρόγραμμα είχε συμμετοχή
και η CIA. Όλοι αυτοί,
μετά την πτώση και τη δολοφονία του εκλεγμένου προέδρου της Χιλής, του Σαλβατόρ
Αλιέντε, εφάρμοσαν τις νεοφιλελεύθερες συνταγές του Μίλτον Φρήντμαν, καθαρές από
κάθε πρόσμιξη κοινωνικού κράτους. [Για περισσότερες πληροφορίες, διαβάστε τα
λήμματα Miracle of Chile και Chicago Boys στη Wikipedea].
Το αποτέλεσμα δεν
ήταν το success story που περιγράφει το άρθρο (υπενθυμίζουμε ότι
πρόκειται για τους Financial Times). Το αποτέλεσμα ήταν
μια φασιστική δικτατορία με χιλιάδες αγνοούμενους, εξόριστους κτλ. Στο
οικονομικό επίπεδο, ενώ η δικτατορία του Πινοσέτ εγκαθιδρύθηκε το 1973, και το
ασφαλιστικό σύστημα ιδιωτικοποιήθηκε πλήρως το 1980, το 45% των Χιλιανών ζούσε
κάτω από το όριο φτώχεια το 1987, χειρότερα δηλαδή από ό,τι υπό τη δημοκρατία
του Αλιέντε, όταν οι Αμερικανοί είχαν επιβάλλει οικονομικά μέτρα εναντίον της
Χιλής. Στην πραγματικότητα, η οικονομία της Χιλής άρχισε να ανακάμπτει μετά το
1990, όταν Πινοσέτ παρέδωσε τα ηνία της εξουσίας σε εκλεγμένη κυβέρνηση και
άρχισαν να παίρνονται μέτρα για τη μείωση της φτώχειας.
Επισημαίνουμε τα
εξής:
1. Ο μόνος τρόπος να
εφαρμοστεί ένα ακραιφνώς νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα είναι μέσω ενός αυταρχικού
κράτους. Καθόλου τυχαίο λοιπόν που η πιο καθαρή εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού
εφαρμόστηκε από τη χούντα του Πινοσέτ στη Χιλή. Ο αυταρχισμός που επιδεικνύει η
κυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη δεν είναι άσχετη με τα νεοφιλελεύθερα μέτρα που
παίρνει (την κατάργηση επί της ουσίας των συλλογικών συμβάσεων με το
«Αναπτυξιακό» Πολυνομοσχέδιο, και τα σχέδια για την ιδιωτικοποίηση του
ασφαλιστικού που προτίθεται να υλοποιήσει). Ο «νεοφιλελευθερισμός» είναι μια
πολιτική ακραίας επίθεσης στις κατακτήσεις των εργαζομένων και μόνο με
αυταρχισμό μπορεί να κατασταλεί η αντίδραση της εργατικής τάξης.
2. Όλοι οι
απολογητές της αθλιότητας του καπιταλισμού το έχουν συνήθειο, όπως φαίνεται, να
αποκαλούν την πολιτική που στρέφεται ενάντια στους εργαζόμενους και αυξάνει τα
κέρδη του κεφαλαίου «success story». Μπορούμε να
θυμηθούμε και τους εγχώριους «επιτυχημένους»: τον Σαμαρά με το δικό του «success story» από την εφαρμογή του δεύτερου μνημονίου,
τον Τσίπρα με την «επιτυχία» της εφαρμογής του τρίτου μνημονίου και της «εξόδου»
από το μνημόνιο, και τον σημερινό πρωθυπουργό που προσπαθεί να μας πείσει ότι
το «μέλλον ξεκινά τώρα» (κεντρικό σύνθημα στο πρόσφατο συνέδριο της Νέας
Δημοκρατίας).
[3] Η σκιώδης
οικονομία στην Ελλάδα υπολογίζεται στο 25% του ΑΕΠ, σύμφωνα με έρευνα του Παρατηρητηρίου
Σκιώδους Οικονομίας το Μάρτιο του 2019.
[4] Στην Ελλάδα η
ασφαλιστική εισφορά είναι 6,67% του μισθού για τον εργαζόμενο και 13,33% του
μισθού για τους εργοδότες (δηλ. γύρω στο 20% του μισθού). Η εργοδοτική εισφορά
είναι, βεβαίως, και αυτή μέρος του μισθού του εργαζόμενου που απλώς την
παρακρατά το εργοδότης, κι αν γουστάρει την αποδίδει στο κράτος – γιατί έτσι
λειτουργεί ο ελληνικός καπιταλισμός, δηλ. σύμφωνα με τα γούστα των αφεντικών
απέναντι στους δικούς τους νόμους. Το συνταξιοδοτικό όριο στην Ελλάδα είναι το
67ο έτος.
[5] Από τα αρχικά Administradoras de Fondos de Pensiones
(AFPs) [=Διοικητές των
Ασφαλιστικών Ταμείων]. Το κίνημα ονομάστηκε «NO +AFPs». Αν είχαμε ανάλογο κίνημα στην Ελλάδα θα
έπρεπε ίσως να λέγεται «Όχι άλλοι τραπεζίτες», αφού όλοι δουλεύουμε για να
διασώσουμε τις χρεοκοπημένες τράπεζες και τους ιδιοκτήτες και διοικητές τους,
οι οποίοι παραμένουν στο πόστο τους παρά τη χρεοκοπία των τραπεζών τους και τη
σωτηρία τους με δημόσιο χρήμα. Τώρα, μάλιστα οδηγούν και σε απόλυση τους
υπαλλήλους τους, όπως η Τράπεζα Πειραιώς, που ανακοίνωσε πρόσφατα απόλυση 24
υπαλλήλων, παρόλο που έχει λάβει 14 δισ. ευρώ σε κρατικό, δηλαδή, δικός μας,
χρήμα για τη διάσωσή της, ενώ με συνοπτικές διαδικασίες απορρόφησε άλλες 7
τράπεζες, ανάμεσά τους την Αγροτική Τράπεζα με εξευτελιστικό τίμημα και με την
υποχρέωση να μην προχωρήσει σε απολύσεις.
[6] Όπως είπαμε, οι Financial Times είναι όργανο του διεθνούς
χρηματιστικού κεφαλαίου και γι’ αυτό στις τελευταίες παραγράφους του άρθρου το
λόγο έχουν οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου της Χιλής. Τι μας λένε αυτοί;
α. Ότι τα κέρδη των ασφαλιστικών και των πάσης φύσεως
επιχειρήσεων είναι ιερά και απαραβίαστα και δεν μπορούν να διατεθούν για τη
βελτίωση της θέσης των εργαζομένων. Το ρητορικό ερώτημα «Πού θα βρεθούν τα
χρήματα;» που θέτουν οι κάθε λογής απολογητές των εκμεταλλευτών έχει εύκολη
απάντηση: δεν απαιτούνται χρήματα για να καλυφθούν οι ανάγκες των εργαζομένων
καθώς, ως γνωστόν, τα χρήματα δεν τρώγονται, ούτε θεραπεύουν από ασθένειες,
ούτε μπορούν χρησιμοποιηθούν ως υλικά οικοδομής, κτλ. Οι εργαζόμενοι μπορούν να
καλύπτουν μόνοι τους όλες αυτές τις ανάγκες παράγοντας αυτά που χρειάζονται
(τρόφιμα, φάρμακα, σπίτια κτλ). Αυτοί που χρειάζονται τα χρήματα είναι οι
καπιταλιστές, γιατί αυτοί δεν παράγουν για να καλύψουν τις ανάγκες της
κοινωνίας αλλά για να αυξήσουν τα κέρδη τους. Το χρήμα είναι αναγκαίο σε μια
κοινωνία που μετατρέπει τα πάντα σε εμπόρευμα, ακόμα και την ικανότητα προς εργασία,
και επιδιώκει το κέρδος από την εκμετάλλευση της ικανότητας προς εργασία. Χωρίς
εκμεταλλευτές, που είναι έτσι και αλλιώς παράσιτα και άχρηστοι για την
παραγωγή, μπορούμε απλώς να παράγουμε αυτά που χρειαζόμαστε.
β. «όλες οι εισφορές
της κοινωνικής ασφάλισης πληρώνονται από
τον εργοδότη»: αυτή η δήλωση είναι το πιο χοντρό ψέμα όλου του άρθρου, άξιο
μόνο ενός απολογητή των εργοδοτών. Οι εισφορές δεν προκύπτουν από τη φορολογία
των κερδών των εργοδοτών, δηλ. των καπιταλιστών, αλλά από τις κρατήσεις επί του
μισθού των εργατών, γι’ αυτό και όλα τα αφεντικά απαιτούν τη μείωση ή και την
εξάλειψή τους, ώστε να μειωθεί το «μη μισθολογικό» κόστος, όπως το ονομάζουν.
Ποτέ οι εργοδότες δεν έδωσαν δεκάρα τσακιστή από την τσέπη τους για τα
ασφαλιστικά ταμεία των εργαζομένων. Το αντίθετο έγινε: οι εισφορές των
εργαζομένων, είτε παρακρατούνταν από το κράτος, είτε από τους καπιταλιστές,
στήριξαν την καπιταλιστική ανάπτυξη. Ειδικά στην Ελλάδα αυτό έγινε κατά κόρον:
τα αποθεματικά τοποθετήθηκαν στην Τράπεζα της Ελλάδας με μηδενικά επιτόκια, ενώ
τα ασφαλιστικά ταμεία δανείζονταν με υπέρογκα επιτόκια από τις ιδιωτικές
τράπεζες· με τα αποθεματικά των ταμείων χρηματοδοτήθηκαν τα θαλασσοδάνεια, η
άνοδος του χρηματιστηρίου και τα δάνεια του κράτους, και πάει λέγοντας. Αν κανένας
δει το ύψος των εισφορών αλλά και της φορολογίας των εργαζομένων από τη μια,
και τι έπαιρναν πίσω σε μορφή κοινωνικών παροχών (υγειονομική κάλυψη, σύνταξη
κτλ), θα δει απλώς την τεράστια ληστεία των εργαζομένων από το κράτος υπέρ των
αφεντικών. Στην πραγματικότητα, δεν είναι το κράτος που επιδοτεί τους
εργαζόμενους αλλά το αντίθετο (βλ. τη μελέτη Η
πολιτική οικονομία του κράτους πρόνοιας και ο καθαρός κοινωνικός μισθός στην
Ελλάδα του Θανάση Μανιάτη.)
γ. Η στήριξη των
εργαζομένων, ο αγώνας για τη βελτίωση της ζωής τους, θεωρείται από τους
εκπροσώπους του κεφαλαίου «λαϊκισμός» και «ανευθυνότητα». Καθόλου τυχαίο ότι ο
Κυριάκος Μητσοτάκης επαίρεται στο 13ο Συνέδριο της ΝΔ ότι το κόμμα του είναι το
«Πρώτο που νίκησε τον λαϊκισμό». Δεν εννοεί βέβαια ότι νίκησε τις ρατσιστικές
και φασιστικές αντιλήψεις και πολιτικές· αυτές αντιθέτως τις ενισχύει: στρατόπεδα
συγκέντρωσης για πρόσφυγες, επίδειξη πλήρους ασυδοσίας από τα όργανα
καταστολής, η διάλυση σωματείων και έλεγχό τους μέσα από το «αναπτυξιακό»
πολυνομοσχέδιο, μέτρα ενάντια σε διαδηλώσεις, απεργίες κτλ). Όπως είπαμε,
νεοφιλελευθερισμός και αυταρχισμός πάνε μαζί. Αυτό που εννοεί με τη νίκη σε
βάρος του λαϊκισμού είναι το χτύπημα κάθε κατάκτησης της εργατικής τάξης, το να
θεωρείται περίπου έγκλημα να απαιτούν οι εργαζόμενοι καλύτερους μισθούς,
καλύτερη εκπαίδευση, περίθαλψη, ασφάλιση, κτλ, στο βαθμό που αυτά εμποδίζουν
την κερδοφορία του κεφαλαίου. Τα συμφέροντα του κεφαλαίου είναι εθνική υπόθεση,
τα συμφέροντα των εργαζομένων είναι «λαϊκισμός».